Er zijn veel verschillende doeleinden waar MijnPortfolio nuttig voor is. Een daarvan is het bevorderen van zelfsturing, wat nodig is om iemand zelfstandig te laten leren. Je leest in dit artikel wat we onder zelfsturing verstaan en hoe MijnPortfolio ingezet kan worden om dit te ondersteunen.

Het begrip zelfsturing

Met behulp van zelfsturing is iemand in staat om op eigen kracht het leerproces te sturen. Denk hierbij aan zelf taken plannen, reflecteren op opdrachten en het bijstellen van eigen werkwijzen. Met (afbouwende) ondersteuning van de begeleider of docent moet uiteindelijk gezorgd worden dat alle leerdoelen behaald worden.

Er zijn drie leerstrategieën die gebruikt kunnen worden om zelfsturing te verbeteren (Zimmerman, 2002). In de Paragin Update van september las je al wat metacognitieve strategieën zijn en hoe je die inzet om sturing te geven aan het leerproces. Ze richten zich voornamelijk op plannen, evalueren en reflecteren. Vooral dat laatste is enorm belangrijk voor zelfsturing.

De motivationele strategie richt zich op motivatie en het tonen van doorzettingsvermogen. Het is belangrijk dat iemand zich goed kan oriënteren op de leerdoelen en gelooft dat deze zelfstandig bereikt kunnen worden. Daarnaast is er nog de cognitieve strategie, waarmee onthouden en integreren van informatie wordt bevorderd.

Begeleiders en docenten hebben een belangrijke rol bij het ontwikkelen van zelfsturing. Allereerst moeten er goede leerdoelen geformuleerd worden (zie bijvoorbeeld Van den Bergh & Ros, 2017). Dit helpt studenten om in te zien wat er wordt verwacht. Daarmee kunnen ze al snel bepalen welke strategieën ze het beste in kunnen zetten. Achteraf helpt het studenten om te reflecteren op het beoogde doel, en waarom het wel of niet is behaald.

Waarom MijnPortfolio?

MijnPortfolio helpt studenten om zelfsturing toe te passen. Door gebruik te maken van deze software worden bepaalde zaken, waaronder plannen en evalueren, toegankelijker. Dit geldt ook voor begeleiders en docenten, die bijvoorbeeld ook gemakkelijk in kunnen zien welke opdrachten zijn afgerond. Voor deze taken zijn er in MijnPortfolio verschillende functies ontwikkeld die deze taken kunnen regelen. Het bevat daarbij veel functies die zeer geschikt zijn voor de verschillende onderdelen van zelfregulatie.

Studenten kunnen met MijnPortfolio werken aan de metacognitieve strategieën. Een voorbeeld hiervan is het opstellen van een Persoonlijk OntwikkelPlan, ook wel POP genoemd. In MijnPortfolio is een mogelijkheid ontwikkeld waar een deelnemer een eigen POP kan opstellen. Hiervoor moet een doel worden opgesteld met een duidelijke uitleg hoe dit bereikt moet worden. De deelnemer geeft daarbij aan welke activiteiten er nodig zijn en wat er nodig is om deze af te kunnen ronden. Verder kan aangegeven worden welke belemmeringen hierbij komen kijken, zodat de deelnemer meteen anticipeert op moeilijke situaties. Deze informatie is in te zien door begeleiders en zij kunnen zo met de deelnemer bespreken of het POP goed is, of nog verbeterd kan worden. Dit helpt de deelnemer vervolgens om de zelfregulatie sterker te maken.

Op het gebied van motivatie kan een deelnemer gebruik maken van het omschrijven van ambities. Hierbij kunnen zij aangeven welke doelen zij in de toekomst willen bereiken. Dit kan betrekking hebben op het leerproces en op persoonlijke doelen. Zij kunnen hierbij hun motivatie opgeven, waarmee begeleidende rollen meteen in zien wat de beweegredenen zijn.

Een andere mogelijkheid is het gebruik van de showcase. Er zijn hier meerdere gegevens in op te nemen en te presenteren, zoals bijvoorbeeld behaalde diploma’s en het eerder genoemde POP. Begeleiders kunnen stimuleren om deze showcase in te vullen. Het kan deelnemers mogelijk motivatie geven om een totaalplaatje te maken van alle afgeronde opdrachten.

In MijnPortfolio zijn leerdoelen erg belangrijk en staan dan ook in veel klantomgevingen centraal. In de meeste omgevingen worden ze kwalificaties genoemd. Een kwalificatie wordt opgebouwd uit kerntaken en werkprocessen. Dit zijn de onderdelen die je ook terug zou vinden bij leerdoelen die gesplitst worden in verschillende processen en subdoelen. Gebruikers van MijnPortfolio gebruiken ze om opdrachten aan te verbinden die de deelnemers moeten uitvoeren. Zij kunnen alle kwalificaties volledig inzien en dus van te voren anticiperen op de taken die hen in de toekomst te wachten staan.

MijnPortfolio heeft daarnaast mogelijkheden voor communicatie en het geven van suggesties voor zowel docenten als studenten. Dit maakt het geven van evaluatie voor beide partijen eenvoudig.

Binnenkort zal MijnPortfolio ondersteuning kunnen bieden bij programmatisch toetsen. Deze vorm van toetsing richt zich sterk op zelfsturend leren. Kijk hiervoor ook bij het andere artikel van deze maand!

Bronnen:

Jenson, J. D. (2011). Promoting Self-Regulation and Critical Reflection through Writing Students’ Use of Electronic Portfolio. International Journal of ePortfolio, 1(1), 49-60.

Van den Bergh, L. & Ros, A. (2017). Begeleiden van actief leren. Theorie en praktijk van zelfsturing en samenwerking. Bussum: Coutinho

Vohs, K. D., & Baumeister, R. F. (Eds.). (2016). Handbook of self-regulation: Research, theory, and applications. Guilford Publications.

Zimmerman, B. J. (2002). Becoming a self-regulated learner: An overview. Theory into practice, 41(2), 64-70.

Momenteel werken we met een aantal ROC’s en Hoger Onderwijs instellingen samen om programmatisch toetsen in MijnPortfolio vorm te geven. MijnPortfolio is daarmee een van de weinige software die er ondersteuning voor zal bieden. In dit artikel wordt toegelicht wat programmatisch toetsen precies inhoudt en waarom het een nuttige ontwikkeling is.

Wat is programmatisch toetsen precies?

Programmatisch toetsen is een specifieke vorm van toetsing waarbij de ontwikkeling van de student centraal staat. Het richt zich op een proces van continue feedback en assessment tijdens het gehele leerproces. Het wijkt daarmee af van de structuur die het meest gangbaar is, namelijk het afronden van een leertraject met een definitief summatief toetsmoment.

Een leerlijn of curriculum op basis van programmatisch toetsen spreidt de momenten voor assessment uit en maakt deze integraal onderdeel van het leertraject. Deze momenten van feedback en assessment worden vaak datapunten genoemd. In plaats van een vast toetsmoment aan het einde van een blok worden tussendoor datapunten opgesteld om kennis, vaardigheden of beheersing te testen. De beslissing voor het slagen of zakken voor een opleiding of module is daarmee niet langer gekoppeld aan een afsluitend toetsmoment. De student wordt in plaats daarvan over de gehele periode getoetst, zonder daar een summatieve beoordeling voor te ontvangen.

Elk afgerond datapunt geeft de student en docent inzicht in het huidige niveau, zodat zij beiden weten wat er verbeterd kan worden. Aan het einde van het blok controleert de docent of begeleider of een student voldoet aan de gestelde leerdoelen. Op basis daarvan wordt een beslissing genomen of iemand slaagt of zakt. Door de verschillende informatiepunten in acht te nemen zou deze beslissing een goede weerspiegeling moeten zijn van wat een student weet en kan.

De beslissing voor het slagen of zakken voor een cursus is niet langer gekoppeld aan een enkele toets.

Waarom is het interessant voor het onderwijs? Welke vernieuwing brengt het?

Programmatisch toetsen biedt de mogelijk om leren een continu proces te laten zijn en onbenutte informatie te gebruiken. Beoordelingen en cijfers toekennen maakt plaats voor zaken als continue feedback, gepersonaliseerd leren en zelfregulerend vermogen. Hier speelt programmatisch toetsen op in door het sociaal-constructivistisme als uitgangspunt te nemen. Volgens deze stroming moet het leerproces actief gericht zijn op kennisverwerving en sociale handelingen. Dit is terug te zien in programmatisch toetsen via continue reflectie door de lerende met behulp van de mensen om de student heen: docenten, coaches, medestudenten en/of domeinexperts.

Zoals eerder genoemd werkt programmatisch toetsen op basis van datapunten, die bestaan uit toetsen, lessen, stages en andere leermomenten. Bij elk datapunt hoort een terugkoppeling vanuit de student, in de vorm van feedback of een bepaalde leeruitkomst. De docent bekijkt deze informatie en bespreekt deze met de student om zo eventueel bij te kunnen sturen. In het huidige onderwijs is deze manier van handelen nog niet sterk ingezet. Programmatisch toetsen kan daar verandering in brengen.

De ontwikkeling van de student staat centraal.

Wat vraagt het van de student?

Door programmatisch toetsen worden de studenten uitgedaagd om zich meer bezig te houden met hun eigen ontwikkeling en met wat zij nu daadwerkelijk aan het leren en ontwikkelen zijn. In het huidige (hoger) onderwijs ontbreekt de uitdaging hiervoor regelmatig, waardoor ook de ontwikkeling er in minder sterk is.

Studenten zullen een actieve houding moeten hebben als zij willen dat programmatisch toetsen voor hen effectief is. Het gebruik van datapunten en continue feedback vereist dat zij informatie en ervaringen noteren zodat de docenten hun voortgang kunnen inzien. Een online portfolio dat is ingericht om leerdoelen vast te leggen en daarbinnen op een overzichtelijke manier datapunten op te stellen, is daarbij een heel waardevol gereedschap.

Het vraagt meer van de docent als coach, inspirator, en kritische uitdager.

Wat vraagt het van de docent?

De docent moet op de eerste plaats zorgen dat de student de juiste informatie verzamelt en hier op reflecteert. Als docent dien je niet alleen als ondersteuning hiervoor, maar je moedigt het actief aan. Dit betekent dat er ook een mate van coaching bij komt kijken. Met het aanmoedigen stimuleer je dat de studenten bezig blijven met het constant reflecteren en het doorlopen van alle datapunten.

Het vraagt van docenten daarnaast dat zij op continue basis bezig zijn met de begeleiding van studenten. Dit betekent dat momenten voor feedback en nakijken veel meer voor zullen komen. Dat vraagt doorgaans meer van de docent als coach, inspirator, en kritische uitdager dan in het huidige onderwijs gevraagd wordt. Daar worden vooral vaste feedbackmomenten gepland, zodat alle studenten tegelijkertijd behandeld worden.

Wat vraagt het van de onderwijsinstelling?

Het is belangrijk dat een onderwijsinstelling duidelijk voor ogen heeft waarom programmatisch toetsen nuttig is en wat het van studenten en docenten verwacht. Het moet aansluiten bij de visie en de inhoud van de opleidingen en bij de studenten die het moeten volgen.

Het is aan de onderwijsinstelling om te zorgen dat het volledige team van docenten de mogelijkheid heeft om te wennen aan programmatisch toetsen. De omschakeling kost tijd en het brengt mogelijk ook een verandering in de organisatiecultuur. Geef medewerkers daarom de ruimte om nieuwe dingen te proberen en sta open voor feedback.

Essentieel is dat de leeromgeving de omschakeling naar continue feedback moet bevorderen. Zorg dat ondersteunende systemen, zoals bijvoorbeeld MijnPortfolio, correct opgezet zijn.

Hoe begin je er aan?

Natuurlijk moet voorafgaand aan de inzet van programmatisch toetsen stil worden gestaan bij de eisen en uitdagingen. Bijvoorbeeld:

• Hoe geef je constructieve feedback?
• Hoe schaal je de beheersing van een student op een leerdoel goed in?
• Welke eisen stel je aan datapunten?
• Wanneer is het genoeg?

Zoals eerder genoemd moet het idee van programmatisch toetsen passen bij het werkveld, de opleiding en de visie op hoe er geleerd moet worden. De sociaal-constructivistische basis is niet automatisch passend voor elke studierichting. Deze vraag zal altijd als eerst gesteld moeten worden.

Het wordt aangeraden om een strategie op te zetten voor het implementeren van programmatisch toetsen. Hierbij moet aandacht zijn voor macro-, meso- en microniveau, van de onderwijsinstelling en het curriculum tot de individuele student, leerdoelen en datapunten. In elk stadium is het goed om uit te gaan van onverwachte problemen. Door docenten en eventueel studenten in het implementatieproces te betrekken wordt de kans op een succesvolle en vruchtbare inzet van programmatisch toetsen vergroot.

In een vervolgartikel zullen we meer vertellen over het gebruik van programmatisch toetsen in MijnPortfolio. We laten dan ook zien hoe de module in de omgevingen wordt ingezet.

Ben je al benieuwd naar de inzet van programmatisch toetsen in MijnPortfolio? Neem dan contact op met Paragin voor meer informatie!

We vinden het erg belangrijk dat onze klanten en partners graag met ons samenwerken én graag werken met onze software. We zijn daarom onlangs gestart met klanttevredenheidsonderzoek. Benieuwd naar de eerste resultaten?

Met veel klanten hebben we regelmatig contact, bijvoorbeeld via onze servicedesk of collega’s die ondersteunen bij de implementatie. We hebben zo vaak al een goed beeld van hoe tevreden men is over de samenwerking en onze producten en wat eventuele wensen zijn voor doorontwikkeling of verbetering.

De samenwerking is vaak voor langere tijd, waardoor we veel van onze klanten en partners al jaren kennen. Het komt daardoor ook voor dat men geheel zelfstandig aan het werk is met onze software en we elkaar minder frequent spreken. We vinden het belangrijk om te weten dat ook deze klanten nog steeds blij zijn hun omgeving. Hierom willen we regelmatig(er) en ook op andere manieren gaan meten hoe tevreden men is met onze dienstverlening en software.

Onlangs hebben we 77 organisaties tenminste dan een jaar gebruik maken van RemindoToets en/ of MijnPortfolio gevraagd om ons te laten weten hoe tevreden ze zijn, over onze software en ondersteuning.

Nog niet alle verzoeken zijn beantwoord. Heb je dit verzoek ontvangen, maar nog niet beantwoord: het kan nog steeds! Het helpt ons om onze dienstverlening en producten te verbeteren.

We zijn trots op de reacties die we al wel hebben ontvangen. We delen dit graag en vertellen wat we doen met de ontvangen reacties.

Over onze dienstverlening

De vraag: Hoe goed helpen we je als je ons nodig hebt?

• Gemiddeld cijfer 8,9
• Laagste cijfer: 7
• Hoogste cijfer 10

We hebben vervolgens gevraagd wat we zouden kunnen doen om een punt hoger te scoren dan het gegeven antwoord. Hier wordt met name aangegeven dat de responstijd soms wat lang is, zeker bij lastige vragen of wensen.

Nieuwe ontwikkelingen

We zijn er ons van bewust dat er meer wensen zijn dan punten die we kunnen toevoegen aan onze software, dat men op sommige punten wat langer moet wachten of punten helemaal niet gerealiseerd kunnen worden.

Heel veel verschillende organisaties, met elk hun eigen processen, maken gebruik van onze platforms. Onze platforms hebben veel mogelijkheden en worden zoveel mogelijk ingericht om ondersteuning te bieden aan iedere unieke gebruiker. Het blijven echter generieke platforms: we leveren geen maatwerk en de toevoegingen die we maken ondersteunen het liefst zoveel mogelijk gebruikers.

Wanneer we besluiten aan welke punten we gaan werken, kijken we naar wensen van gebruikers, naar onze eigen wensen (bijvoorbeeld ook met betrekking tot veiligheid en stabiliteit) en ontwikkelingen die we zien in de markt. Hiervan proberen we een optimale mix te maken, waarmee we zoveel mogelijk mensen blij hopen te maken. Soms betekent dit helaas ook dat we mensen moeten teleurstellen, omdat we iets níet doen.

Snelheid

Daarbij is er een bepaalde capaciteit aan beschikbare mankracht, zowel bij verdere ontwikkeling van de software, als bij het bieden van ondersteuning.

De vragen die we krijgen zijn vaak diepgaand en vragen een hoog kennisniveau van onze medewerkers. Niet alleen betreft onze software, maar ook betreft werkwijze en processen bij onze klanten. Vaak vraagt dit wat uitzoekwerk of inpassing in een releaseschema.

We besteden veel tijd aan kennisdeling op deze gebieden en we zijn doorlopend bezig met het werven van mensen. Zo hebben we onlangs twee developers aangenomen om het MijnPortfolio team te verstreken, twee mensen om het implementatieteam te verstreken én een toetsdeskundige die verder kan helpen met diepgaande vragen over het toetsproces. En heb je deze leuke vacature al gezien?

Ook al hebben we mooie cijfers gekregen voor onze dienstverlening, we zien wel ruimte voor verbetering en hebben ook al verbeteracties uitgezet. Het kan altijd beter en de lat kan altijd hoger! We streven ernaar verder te verbeteren en onze gebruikers, klanten en partners nog sneller en proactiever verder te helpen of duidelijkheid te geven.

Als je onze organisatie in één woord zou beschrijven,
wat zou dat woord zijn?

Over onze software

De vraag: Hoe goed bevalt het werken met onze software?

• Gemiddeld cijfer 8,3
• Laagste cijfer: 7
• Hoogste cijfer 10

We vroegen vervolgens wat we zouden kunnen doen om een punt hoger te scoren dan het gegeven antwoord. Naast wat specifieke wensen kregen we goede tips, die doorgegeven worden aan het development team. Deze hadden betrekking op de soms wat steile leercurve en intuïtiviteit door de vele opties van met name RemindoToets. Dat nemen we ter harte en is iets waar we flink wat werk van willen maken de komende tijd.

We weten dat onze softwareplatforms zeer uitgebreid zijn qua opties en mogelijkheden, het kost tijd om alle functionaliteiten te leren kennen. We verzorgen natuurlijk graag de nodige training, onze servicedesk is goed bereikbaar en we werken aan het steeds verder vullen van onze kennisbank.

Daarnaast hebben we recent ons team flink uitgebreid qua user interface en user experience design. De focus ligt hierbij in eerste instantie op RemindoToets, maar we hopen ook met onze andere software van de nieuwe kennis en ideeën die we binnengehaald hebben te kunnen profiteren. Ons uitgangspunt en doel is het om de software aantrekkelijk en gebruiksvriendelijk te laten zijn, maar wel met alle opties die in de dagelijkse praktijk gevraagd worden door opdrachtgevers die serieus werk maken van toetsen, beoordelen en examineren.

Zie je (weer) een uitnodiging tot het geven van je mening over onze software en dienstverlening voorbij komen?

We stellen je feedback erg op prijs!