Elke organisatie maakt één of meerdere groeifasen door in haar bestaan en elke groeifase heeft haar eigen charmes, uitdagingen en valkuilen. Hoe uniek je bedrijf ook is, de groeifasen en bijbehorende kenmerken zijn herkenbaar binnen elke organisatie die ze doorloopt. Echter, lang niet elke organisatie doorloopt elke groeifase. Zo zijn er miljoenen mensen die een bedrijf opstarten, maar enkel een procent of 5 hiervan groeit na de eerste opstartfase door naar een jaarlijkse omzet van 10 miljoen of meer.
Een research team van de Erasmus Universiteit in Rotterdam onderzoekt jaarlijks hoe het gesteld is met het aantal snelgroeiende bedrijven in ons land. (Hieronder verstaan zij bedrijven met tenminste 10 fulltime medewerkers -of 10 FTE- die over een meetperiode van 3 jaar ten minste 20 procent per jaar groeien in werknemers en/of omzet.)
In hun ‘ScaleUp dashboard 2020’ concluderen ze onder andere dat de groei van het aantal snelgroeiende bedrijven in ons land tot stilstand is gekomen. En dit al vóór het uitbreken van de Corona crisis.
Snelgroeiende bedrijven spelen een cruciale rol in het Nederlandse klimaat en dragen bij aan economische groei, werkgelegenheid en innovatie. Het is dan ook zorgwekkend te noemen dat deze bedrijven stoppen met groeien. Hoe kun je er dan voor zorgen dat je bedrijf wél een ScaleUp wordt?
Groeifasen model van Larry Greiner
Om de groeifasen binnen een organisatie weer te geven, wordt vaak het groeifasenmodel van Greiner gebruikt. Het doel voor een groeibedrijf is te komen bij de 5e stap, de ‘Standaardisatiefase’, welke de optimale fase is voor groei. De 5 fasen in het groeimodel zijn:
Groeifase 1: Pioniersfase
Een nieuwe organisatie start in de pioniersfase. De ondernemer is in deze fase meewerkend voorman of -vrouw. Er is weinig geformaliseerd. Het bedrijf bruist van creativiteit en energie. Het team is vooral bezig met ontwikkeling van (het) product(en) en het in de markt zetten hiervan. In deze fase zullen er tot ongeveer 8 medewerkers werkzaam zijn in het bedrijf.
Groeifase 2: Organisatiefase
Er ontstaat op een gegeven moment meer behoefte aan (management)processen. De rol van de ondernemer verandert meer in die van ‘manager’, hoewel hij of zij hierbij vaak worstelt met de verschillende petten, rollen en aandachtsgebieden. Voor veel ondernemers is dit een lastige fase. Ze willen vaak liever goede creatieve ideeën realiseren en kunnen moeite hebben met omkaderde processen. In deze fase zullen er tot ongeveer 25 medewerkers werkzaam zijn in het bedrijf.
Groeifase 3: Managementfase
Er worden meer professionals aangenomen op de specifieke functionele deelgebieden. Dit blijft in deze fase vaak tijd kosten van de ondernemer. De groei vraagt om flinke financiële middelen, nieuwe mensen kosten veel marge en creëren complexiteit en afstemmingsproblemen. De bedrijfscultuur kan onder druk komen te staan, wat zeker ook lastig kan zijn voor medewerkers die al langer in het bedrijf werkzaam zijn. In deze fase zullen er tot ongeveer 50 medewerkers zijn in het bedrijf.
4. Delegeerfase
Vanaf deze fase is er vaak een functionerend managementteam, waardoor de ondernemer meer tijd krijgt om zich op andere zaken te richten dan de operationele gang van zaken.
In deze fase zullen er tot ongeveer tot 150 medewerkers zijn in het bedrijf.
5. Standaardisatiefase
Dit is de optimale fase voor groei. Vanuit de verschillende management leden moet meer gecoördineerd en afgestemd worden. De kans is groot dat er meer bureaucratie ontstaat. De managers moeten steeds meer tot leiders worden ontwikkeld. Het enige doel in deze fase is om in flow te blijven.
Scaling Up
Hoe komt je dan in die optimale Standaardisatiefase?
Binnen Paragin zijn we fan van de Scaling Up methode van Verne Harnish.
Verne Harnish is een Amerikaanse ondernemer en schrijver van onder andere het boek ‘Scaling Up’, waarin hij zijn groeiformule voor bedrijven omschrijft. Het geheim van duurzame groei zit ‘m volgens Harnish in een heldere strategie, gedisciplineerde executie, blije mensen en voldoende financiële middelen.
Ook bij Paragin herkennen we groeifasen uit het Greiner-model en de kenmerken die hier bij horen. We vinden het als groeiend bedrijf belangrijk om onze organisatie zo optimaal mogelijk te laten functioneren en daarbij te leren van de ervaringen van andere groeibedrijven. We vinden het ook belangrijk om -ondanks groei- onze bedrijfscultuur te behouden en we willen een prettige samenwerkingspartner zijn en blijven voor de gebruikers van onze software.
Een inkijkje in de Scaling Up methode
De methode richt zich op de vier onderdelen ‘strategie’, ‘uitvoering’, ‘mensen’ en ‘cash’. Harnish vertelt in zijn boek, maar ook tijdens zijn lezingen over zijn methode met veel praktische en inspirerende voorbeelden. Je kunt hier zelf mee aan de slag aan de hand van het boek, maar je kunt hierbij natuurlijk ook gebruik maken van een coach voor deze methode.
Strategie
In dit thema wordt je aangezet om een aantal dingen duidelijk te verwoorden- en volgens de Scaling Up methode ook op papier te zetten- in een OPSP (One Page Strategic Plan), die de basis van je organisatie vormen. Zo is duidelijk en door iedere medewerker te benoemen wat de organisatie doet en wat het doel is waar naartoe gewerkt wordt.
Onderdelen uit het OPSP zijn bijvoorbeeld:
- Kerncompetenties: waar is de organisatie enorm goed in. Dingen die je beter doet dan anderen.
- Doel van je bestaan: Wat doe je als organisatie en vooral: waaróm doe je wat je doet.
- Kernwaarden: wat zijn de kernwaarden die je organisatie kenmerken. Wat zijn de regels en grenzen die je bedrijfscultuur definiëren.
- Beloften: wat zijn de dingen die je je klanten beloofd.
- Je stip aan de horizon: wat is het doel waar je op lange termijn naartoe werkt. Het legendarisch doel dat je in een jaar 10 alleen kunt bereiken, wanneer alles je meezit en alle resources aanwezig zouden. Of je ‘De BHAG (‘Big, Hairy, Audacious Goal.’), zoals Harnish dat noemt.
Vervolgens wordt er een stappenplan gemaakt om de BHAG te bereiken. Waar moet je in investeren om je BHAG te behalen? En wat zijn dan de doelen die je moet behalen en de prioriteiten die je moet stellen over 3 jaar en het komende jaar?
Uitvoering
Wanneer duidelijk is vastgesteld wat je doet en wat je wilt bereiken als organisatie, is het tijd om te kijken hoé dit dan moet. Harnish beschrijft in zijn boek het belang van een strak en regelmatig overleg ritme, het kunnen meten van prestaties op verschillende niveau’s (en daar naar handelen) en het plannen van je jaardoelen en prioriteiten per kwartaal. Hierbij wordt de Rockefeller Habits Checklist gebruikt. Een lijst van 10 routines, waarmee je de regelmaat in je uitvoering kunt afdwingen.
Cash
Om te kunnen groeien zijn financiële middelen nodig, het liefst gegenereerd door de eigen organisatie. Het boek besteed aandacht aan het zicht hebben op en het verbeteren van je cashflow, en het hebben van goed begrip van geldstromen binnen de organisatie
Mensen
Om je bedrijf duurzaam te laten groeien zijn er geweldige mensen nodig. Niet alleen medewerkers, denk ook aan klanten, leveranciers, partners, adviseurs en ondersteuning van de thuisbasis. Harnish besteed aandacht aan rollen en verantwoordelijkheien binnen het leiderschapsteam en het vinden, aannemen en prettig samenwerken met A-spelers: mensen die passen (en betrokken zijn bij) je bedrijfscultuur en strategie.
