Portfolio’s worden steeds vaker ingezet bij het ontwikkelen en toetsen van competenties. De student verzamelt hierbij op een systematische wijze producten/bewijzen die passen bij competenties, leerdoelen of taakomschrijvingen die vooraf worden gegeven. Het werken met een (digitaal) portfolio kent veel voordelen. Deze voordelen zijn er vooral wanneer je een goede start maakt en hebt nagedacht over een aantal principes van het werken met een portfolio.
Het werken met een (digitaal) portfolio kent veel voordelen:
- Het portfolio helpt studenten bij het aantonen van groei en prestaties over een langere periode.
- Het portfolio kan studenten motiveren en meer betrekken bij het eigen leerproces.
- Door het werken met een portfolio leren studenten vaak hun eigen prestaties en producten te beoordelen.
- Omdat docenten zich gedurende de lessen ook richten op de toekomstige opbrengsten voor het portfolio, verbetert het portfolio soms op indirecte wijze de inhoud van de lessen.
- Docenten verbeteren door het begeleiden van het portfolio vaak de communicatie met studenten en/of ouders.
In de praktijk wordt een portfolio op talloze manieren ingezet. Om een goede start te kunnen maken met het portfolio adviseren we om vooraf stil te staan bij de volgende 5 vragen:
-
Wat is het doel van het portfolio?
Portfolio’s kunnen meerdere doelen hebben. Wanneer dit doelen zijn die zich richten op de groei van studenten dan is er vaak minder instructie of uitleg nodig dan wanneer het bedoeld is om te meten of studenten de leerdoelen hebben behaald en hieraan een beslissing wordt verbonden zoals bijvoorbeeld zakken of slagen.
-
Welk type bewijzen/documenten moeten in het portfolio worden geplaatst?
Er zijn verschillende typen mogelijk:
- Het beste werk: de student plaatst over het leerdoel alleen zijn ‘beste werk’.
- Representatief deel: de student plaatst over al zijn werk een representatief deel. Zoveel als nodig is om aan te tonen wat hij heeft gedaan.
- Groei- en leerportfolio: hierin plaatst de student zijn volledige werk, zodat de docent zijn groei en voortgang kan monitoren.
- Evaluatie: alleen de documenten worden verzameld waarmee de student bewijst aan de leerdoelen te voldoen.
-
Wie mag het portfolio vullen?
Wie het portfolio vult, is vaak afhankelijk van het antwoord op de twee voorgaande vragen. In veel gevallen vult de student zijn eigen portfolio. Wanneer het portfolio wordt gebruikt voor een beslissend oordeel (summatieve beoordeling) kan het slim zijn om ook de docent documenten te laten selecteren. Dan is het belangrijk dat de beoordelaar op basis van de documenten een oordeel kan geven over de vaardigheden en kennis van de student. Docenten kunnen vaak beter overzien wat een beoordelaar hiervoor nodig heeft.
-
Welke procedure ga je gebruiken om het portfolio te beoordelen of te evalueren?
Wanneer een portfolio wordt gebruikt voor een beoordeling, is het slim om hiervoor beoordelingscriteria te formuleren, bijvoorbeeld in de vorm van een rubric. Daarnaast is het fijn om vooraf te bepalen hoe vaak en wanneer je het portfolio gaat evalueren.
-
Hoe kun je de student zoveel mogelijk betrekken in het proces?
Werken met een portfolio heeft als voordeel dat het studenten enorm betrekt bij hun leerproces en beoordelingen. Het is fijn om dit voordeel te gebruiken en te vergroten. Dit kun je doen door regelmatig een student-begeleider-bijeenkomsten in te plannen, waarbij de inhoud van het portfolio wordt besproken en eventuele beoordelingen (die van de begeleider en zelfbeoordelingen) te vergelijken.
Een portfolio past heel goed in de huidige visie op onderwijs, waarin studenten betrokken zijn bij hun leerproces en het leren vaak individueler en meer op maat plaatsvindt. Door vooraf stil te staan bij het doel en de invulling van het portfolio kan effect worden vergroot.
| Op donderdag 31 oktober verzorgt Paragin een training over de principes van het e-portfolio. Daarin staan we stil bij de vragen uit dit artikel en ontdek je welke mogelijkheden passend zijn bij jouw situatie. Meld je hier aan voor dit event. |
Bron: Reynolds, C. R., Livingston, R. B., Willson, V. L., & Willson, V. (2010). Measurement and assessment in education. Upper Saddle River: Pearson Education International.
