Wat motiveert ons en hoe kunnen we onze medewerkers motiveren? Met die vraag houden we ons al jaren bezig.
Voor de beantwoording van die vraag wordt vaak de theorie van Maslow gebruikt. Zijn behoeftepiramide geeft aan waar je moet beginnen: eerst de fysiologische behoeften en na een aantal andere lagen, kunnen we het maximale verwachten van onze medewerkers: zelfontplooiing en persoonlijke groei. Maar klopt dat eigenlijk wel? Kun je jezelf pas ontwikkelen wanneer aan al je fysiologische, veiligheids- en sociale behoeften is voldaan?
Maslow’s piramide kom je overal tegen. In het onderwijs wordt het gebruikt om docenten te leren, dat het belangrijk is om te werken aan veiligheid en groepsprocessen in de klas.
In het bedrijfsleven staat het aan de basis van managementstijlen, waarmee wordt gefocust op sociale en erkenningsbehoeften.
De theorie van Maslow wordt meestal getoond als een piramide en kent 5 lagen. Deze lagen staan symbool voor de verschillende behoeften waarmee het gedrag van mensen wordt beïnvloed. Het betreft een hiërarchisch model. Dat betekent dat eerst aan de onderste laag voldaan moet worden, voordat men in staat is te werken aan de laag erboven.
Het gaat om de volgende behoeften:
- Fysiologische behoeften: alle behoeften waarmee je in leven blijft, zoals eten, drinken, slaap en ontspanning.
- Veiligheidsbehoeften: de behoefte aan veiligheid, zekerheid en bescherming.
- Sociale behoeften: de behoefte om ergens bij te horen, de behoefte aan contact met mensen.
- Erkenningsbehoeften: de behoefte aan waardering en respect, aan status.
- Zelfactualiseringsbehoeften: de behoefte aan kennis en wijsheid om tot persoonlijke groei te kunnen komen.
Wanneer je van medewerkers verwacht zichzelf maximaal te ontplooien en je hoopt dat ze deze ontwikkeling inzetten binnen hun functie, moet je volgens Maslow eerst werken aan de 4 basisbehoeften: fysiologische, veiligheids-, sociale en erkenningsbehoeften.
Eerst het salaris, een veilige werkomgeving, een leuk team voor de sociale contacten, de waardering en daarna komt pas de creativiteit, de zelfontplooiing en het probleemoplossend vermogen.
Vanaf de publicatie van de behoeftetheorie van Maslow is hier al veel kritiek op geweest. Toch wordt het nog vaak aangehaald. Het klinkt ook logisch: wanneer je niet zeker weet waar je die nacht kunt slapen, zal je niet direct de behoeften hebben aan het starten met een studie of het lezen van een educatief boek.
In 2011 deden een aantal wetenschappers in Illinois een ultieme poging de behoeftepiramide van Maslow te onderzoeken. Uit dit onderzoek kwam naar voren dat het vervullen van verschillende typen behoeften, zoals Maslow die beschrijft, nodig is voor een gevoel van geluk. Maar de volgorde waarin deze behoeften worden vervuld hebben daar geen effect op. Dat betekent dat de theorie van Maslow grotendeels juist is. Maar ook werd ontdekt dat mensen wel in staat zijn te werken aan sociale contacten en zelfontplooiing, wanneer hun veiligheids- en fysiologische situatie verre van ideaal is.
Daarnaast viel op in de onderzoeksresultaten, dat ook de behoeftevervulling van mensen in je omgeving een effect heeft op hoe gelukkig jij je voelt. Dus hoe tevreden mensen zijn over hun leven is niet alleen afhankelijk van hun persoonlijke behoeften, maar ook van die van anderen.
Bron: Alblas, G., & Wijsman, E. (2013). Gedrag in organisaties. Noordhoff.
