Weg met de formatieve toets?!

Om studenten een betere kans van slagen te geven, moet er vaker feedback gegeven worden. Daarom worden steeds

Om studenten een betere kans van slagen te geven, moet er vaker feedback gegeven worden. Daarom worden steeds vaker formatieve toetsen afgenomen, die informatie geven over de vaardigheid van de studenten. Helaas heeft deze aanpak volgens Dochy (2018), Expert Learning & Development, tot nu toe weinig gebracht. Formatieve toetsen leveren maar weinig feedback op én de scores worden in de praktijk zelfs gebruikt om tot een summatieve beoordeling te komen. Daar moet volgens Filip Dochy verandering in komen. Hij ziet de formatieve toets het liefst helemaal verdwijnen. Een prikkelende stelling, die we graag nader onderzoeken.

Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat veel summatief toetsen een negatief effect heeft op de studenten. Studenten ervaren veel stress, leren specifiek wat er nodig is om de toets te halen, beginnen met leren vlak voor de toets, en volgen examentrainingen om beter te scoren. Het risico van summatieve toetsen is dat ze het ‘oppervlakkig leren’ vergroten.

Volgens Dochy is toetsen vooral bedoeld om inzichtelijk te maken wat het niveau van de student op dat moment is, zodat er effectief feedback gegeven kan worden en gewerkt kan worden naar een ontwikkeling die nodig is voor bijvoorbeeld het beroep wat men wil gaan uitvoeren. Het hoofddoel van de toets zou het verbeteren van het leren moeten zijn. Dat betekent dat het toetsen een onderdeel wordt van de ‘gewone’ lessen. Je toetst de student, zodat hij ervan kan leren. Het ultieme doel is dat de toets op zich al een leerervaring zou kunnen zijn.

Dat betekent dat je volgens Dochy het beste zoveel mogelijk beoordeelt tijdens het leerproces. Bijvoorbeeld met behulp van een portfolio dat gedurende de opleiding wordt opgebouwd of een persoonlijk ontwikkelplan. Ook tools als 360° feedback, peer feedback en samenwerkend toetsen, zijn geschikte manieren om tot inzicht te komen over de voortgang van studenten, terwijl er tegelijkertijd geleerd wordt.
Maar hoe komen we tot het ‘toetsen om van te leren’? Dochy geeft hiervoor een twee tips:

  • Maak van een toetsmoment een leerervaring
    De toets is een instrument dat je helpt om te zien waar de student nu staat. Leren en toetsen zou daarom veel meer geïntegreerd moeten worden. Bekijk de huidige toetsen en bedenk hoe je daar een leerervaring van kunt maken. Een voorbeeld is het toepassen van samenwerkend leren. Iemand maakt eerst zelfstandig een toets en gaat dezelfde toets daarna nogmaals doen in teamverband.
  • Verzamel informatie waarmee je het leerproces kunt stimuleren.
    Verminder het aantal toetsen en geef minder cijfers. Gebruik werk dat de student levert gedurende de opleiding als input voor feedback. Gebruik zelf-assessments en peer feedback. Geef de student continue feedback over zijn voortgang.
    Toetsen wordt volgens Dochy veel te vaak gezien als een zelfstandig naamwoord. ”Toetsen is een werkwoord. Toetsmomenten moeten omgevormd worden tot leermomenten en we moeten veel minder toetsen.”

Interessant? In dit filmpje geeft Dochy zelf uitleg over zijn ‘assessment for learning’.

Bron: Dochy, F., & Segers, M. (2018). Creating impact through future learning: The high impact learning that lasts (HILL) model. Routledge.