Te snel geantwoord: examenfraude?

Examenfraude is een groot probleem. Wanneer je (digitaal) gaat toetsen, zijn er vooraf allerlei maatregelen te treffen om

Examenfraude is een groot probleem. Wanneer je (digitaal) gaat toetsen, zijn er vooraf allerlei maatregelen te treffen om examenfraude te voorkomen. Helaas heb je nooit de zekerheid dat je proces volledig waterdicht is. Gelukkig zijn er manieren om examenfraude achteraf op te sporen. Zoals het analyseren van de responstijd. Hoe snel hebben de kandidaten het antwoord gegeven en in hoeverre is dit afwijkend?

RemindoToets toont na de afname, bij iedere vraag de gemiddelde responstijd op de vraag. Dit is de tijdsduur die de kandidaten gemiddeld nodig hebben gehad om de vraag te beantwoorden. De responstijd kun je vinden bij de itemindices van de toetsanalyse. Je ziet voor iedere vraag de gemiddelde responstijd en wanneer je klikt op het klokje, zie je de exacte responstijd per kandidaat.

Bij het bekijken van de responstijd is de belangrijkste vraag: is de responstijd van deze kandidaat realistisch? Kandidaten die examenfraude plegen, zouden bijzonder snel of juist heel langzaam kunnen reageren. Snel antwoorden zou kunnen wijzen op voorkennis van het examenmateriaal. Langzaam antwoorden zou kunnen wijzen op het gebruik van niet-toegestane hulpmiddelen, zoals een mobiele telefoon.

RemindoToets geeft automatisch een melding weer bij de responstijd wanneer de reactiesnelheid van één van de kandidaten meer dan twee standaarddeviaties afwijken van de gemiddelde responstijd. Dat is heel prettig, omdat je eventuele afwijkingen direct in beeld krijgt, maar het werkt natuurlijk niet als de hele klas fraudeert. Dan is de gemiddelde responstijd geen goede graadmeter.

Toch kun je niet zomaar de conclusie trekken: de responssnelheid van deze kandidaat is afwijkend en dus heeft hij gefraudeerd. Er zullen altijd kandidaten zijn die structureel erg snel reageren of juist heel lang doen over het geven van een antwoord.

Daarom is het belangrijk om op zoek te gaan naar andere aanwijzingen.

  1. Bekijk of de kandidaat wel het juiste antwoord heeft gegeven

De responstijd van foute antwoorden wordt ook getoond. Een kandidaat kan soms vrij snel besluiten dat hij de vraag niet kan beantwoorden en dan snel een keuze maken. Dat zorgt voor een afwijkende responstijd, maar heeft niets te maken met examenfraude.

  1. Is de responstijd realistisch, gekeken naar de vraag en de moeilijkheid hiervan?

Een moeilijke berekeningsvraag in meerkeuze-vorm, kost meer tijd dan een makkelijke vraag in hetzelfde vraagtype naar een definitie.

  1. Wat is er bekend over de algemene responstijd van deze kandidaat?

Zijn er nog meer toetsresultaten bekend van deze kandidaat, bekijk dan hoe zijn responstijd er doorgaans uitziet. Is hij altijd erg snel of juist heel langzaam?

  1. Bekijk het logboek, hoe vaak is er van antwoord gewisseld?

Ook wisselgedrag blijkt een goede indicator te zijn voor examenfraude. Heeft de kandidaat zijn antwoord vaak gewisseld? Dan kan er sprake zijn van fraude. In het logboek van de vraag kun je zien hoeveel interacties er zijn geweest.

Alles bij elkaar kan duidelijkheid geven over of er sprake is geweest van examenfraude. Dat begint meestal bij een verdenking op basis van andere binnengekomen informatie. Met alleen de responstijd kun je een dergelijke conclusie meestal niet trekken. Het kan wel nuttig zijn om te achterhalen over vragen wellicht al bekend zijn en om extra maatregelen te treffen voor komende examenmomenten.

Bron: De Klerk, S., Van Noord, S., Van Ommering, C., Vegt, K., Mulder, A., & Boonman, K. (2019). Educational data forensics. Examens, 1, 15-19.