Steeds meer onderwijsinstellingen werken aan de 21e-eeuwse vaardigheden van hun studenten. Deze vaardigheden zouden de studenten moeten bezitten om succesvol deel te nemen aan de arbeidsmarkt en maatschappij. Om je als student te kunnen ontwikkelen in deze vaardigheden, is het goed om inzicht te krijgen waar je nu staat en waar je je in kan en wilt ontwikkelen. KOMPAS21 helpt studenten inzicht te krijgen in hun 21e-eeuwse vaardigheden en laat net als een echt kompas zien waar je nu staat en waar je heen wilt.
KOMPAS21 (Kennis Over Mijn Persoonlijke Attitudes en Skills21) is een project waarbij CINOP-ecbo en ROC Friese Poort samen met 11 andere mbo-instellingen en Paragin aan een nieuw (digitaal) instrument werken. Paragin heeft Pieter Baay, projectleider van KOMPAS21 namens CINOP-ecbo, een aantal vragen gesteld over KOMPAS21 om de lezers van de Paragin Update een kijkje te geven in de ontwikkeling van KOMPAS21.
Hoe is KOMPAS21 ontstaan?
“Begin 2017 troffen de bestuurder van ROC Friese Poort en ik elkaar. ROC Friese Poort was vanuit haar visie op Brede Vorming innovatieve ideeën aan het uitwerken rondom 21ste-eeuwse vaardigheden en zij wilden daarvoor graag een reflectie-instrument. Voor vaardigheden als kritisch denken, ondernemendheid en sociale- en culturele vaardigheden. We wisten meteen: dat gaan we niet voor elke school apart doen. Heel snel hebben we toen andere mbo-instellingen benaderd en hadden we een groep bij elkaar. Samen financierden zij de ontwikkeling van het instrument en vormden we de projectgroep die er anderhalf jaar aan zouden werken.”
Waar staat KOMPAS21 eigenlijk voor?
“KOMPAS21 staat voor het symbool van een kompas, waarmee je je huidige locatie en toekomstige richting kunt ontdekken. Het staat ook voor Kennis Over Mijn Persoonlijke Attitudes en Skills21. Je leert jouw vaardigheden en attitudes kennen. 21ste-eeuwse vaardigheden zijn namelijk een mix van kennis, vaardigheden, attitudes, waarden en ethiek; die proberen we te vangen in het instrument.”
Wie is de doelgroep?
“Het instrument richt zich in eerste instantie op studenten. Maar als we op 2 juli fase 1 afronden, bepalen we met welke nieuwe ideeën we aan de slag gaan. Een versie voor docenten en andere onderwijsprofessionals; een versie voor het bedrijfsleven; voor voortgezet onderwijs of hoger onderwijs? We hebben al zin in de volgende stap!”
Hoe is het instrument tot stand gekomen?
“Elke maand van 2018 stond één vaardigheid centraal. We startten telkens met literatuuronderzoek, omdat er veel bekend is over de vaardigheden. Daarna hielden we een online peiling onder studenten en docenten. Hierin legden we de belangrijkste elementen voor en vroegen we deelnemers welke elementen zij het belangrijkst vonden en hoe ze dat terugzagen in het mbo. Daarna was het tijd voor een Group Design Room: een bijeenkomst met studenten, docenten en vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven. Zij reflecteerden op de resultaten uit de literatuur en online peiling, om zo per vaardigheid te duiden waar deze in het mbo uit bestond en welke niveaus te onderscheiden zijn. Zo kwamen we tot rubrics per vaardigheid, die we gebruikten voor het maken van het reflectie-instrument.”
Wat waren de reacties van studenten?
“We hadden een Klas21, met studenten uit de verschillende scholen. Zij maakten vlogs over de vaardigheden en dachten mee over de vaardigheden. Voor hen leuk om eens met studenten uit het hele land op te trekken en voor ons heel fijn om zo een frisse en kritische blik op onze materialen te krijgen!”
Waar staat het project nu, in mei 2019?
“Paragin doet nu de digitalisering van het instrument en die gaan we proefdraaien in de scholen. We kijken dan of studenten uit de voeten kunnen met het instrument en de terugkoppeling die het programma biedt. Na de aanpassingen, is het instrument klaar voor de lancering op 2 juli op Urk! Alle bestuurders en projectgroepleden komen dan bij elkaar om het eind van fase 1 te vieren en het vervolg in te luiden.”
Straks is de eerste versie van het instrument dus klaar. Kun je wat meer vertellen hoe dit op de scholen gaat plaatsvinden?
“De scholen hebben hierin veel keuzevrijheid en je ziet dus ook verschillen ontstaan. Van de toepassing binnen LOB-gesprekken en Burgerschapslessen tot evaluatie van de stageperiode of een excellentieprogramma; studenten gaan er op verschillende manieren mee werken. Maar er zijn ook al ideeën om het instrument te gebruiken bij professionalisering van medewerkers en zelfs bij de beoordelingsgesprekken van het management!”
Jullie willen KOMPAS21 inzetten als reflectie-instrument en niet als beoordelingsinstrument. Hoe wordt voorkomen dat docenten het instrument als beoordelingsinstrument gaan zien?
“We hebben als projectgroep inderdaad gezegd dat het een reflectie-instrument moet zijn, dat vanuit een waarderend perspectief naar mensen kijkt. Niet de onvoldoendes proberen uit te vegen, maar (ook) kijken waar mensen goed in zijn en zich verder in willen ontwikkelen. Het instrument is daarom niet zomaar te gebruiken; dat vraagt goede begeleiding. We zijn nu de training aan het ontwikkelen om het instrument te gebruiken volgens ‘de bedoeling’.”
Wat vraagt KOMPAS21 van een school (de visie van een school, het curriculum, de docent, de student)?
“We zullen de komende tijd gaan ervaren waar scholen tegenaan lopen bij het gebruik van het instrument. Vanuit veranderkunde weten we dat het niet zomaar zal landen. We kijken met de scholen hoe zij zich het verbinden aan hun onderwijsvisie, hun professionaliseringsactiviteiten en de aanknopingspunten in het curriculum. De komende jaren zullen we nog veel onderzoeks- en praktijkvragen naar voren komen hoe we hiermee verder willen!”
Wil je meer lezen over KOMPAS21, bekijk dan de website.
