Een personage bij het leren: ondersteuning of afleiding?

Het ontwerpen van een les is geen gemakkelijke taak, zeker in deze tijd waar het onderwijs vaak online

Het ontwerpen van een les is geen gemakkelijke taak, zeker in deze tijd waar het onderwijs vaak online wordt opgezet. Het online aanbieden van informatie en onderwijs gaat daarnaast hand in hand met de inzet van verschillende soorten multimedia, zoals video’s. In die multimedia kan een personage of figuurtje gebruikt worden om het (online) leren te ondersteunen. Dit kan als vervanger dienen voor een docent die voor de studenten staat. Zo’n personage wordt ook wel een pedagogical agent (PA) genoemd.

Gebaren

De PA gebruikt gebaren om de informatie die via audio en/of video wordt gepresenteerd te koppelen aan andere onderdelen. Dit moet er toe leiden dat studenten door krijgen welke elementen van een presentatie belangrijk zijn en welke relaties onthouden moeten worden. Dit moet uiteindelijk leiden tot het verbeteren van prestaties.

Een PA moet aan een aantal eisen voldoen. Zo moet het niet te abstract zijn, want het is de bedoeling dat het als vervanger dient voor een ‘echte’ docent. Bepaalde elementen als gezichtsuitdrukkingen en bewegingen zijn nodig voor een goede werking, anders is het meer een afleiding dan een ondersteuning.

Onderzoek

In een recent onderzoek is gekeken naar de kennis die door studenten is opgenomen, bij vier condities.
Elke conditie had dezelfde PA, maar deze voerde bij elke conditie verschillende acties uit.
Bij conditie 1 werden er specifieke onderdelen van de instructie aangewezen, bijvoorbeeld een specifiek onderdeel van een diagram in de instructie. Conditie 2 bevatte algemene bewegingen in de richting van de instructie, maar niet zo specifiek als bij conditie 1. In conditie 3 bewoog de PA wel met de armen, echter niet in de richting van de betreffende informatie. Conditie 4 bevatte helemaal geen bewegingen.

De studenten namen meer kennis op van de instructie, wanneer de PA specifieke aanwijzingen gaf op het scherm. Ze hadden ook meer aandacht voor de les, wat werd gemeten door de oogbewegingen te analyseren. Bij het maken van een online les kan het daarom goed zijn om een pedagogical agent mee te nemen in het ontwerp. Deze helpt studenten om de aandacht erbij te houden en beter gericht te worden tijdens de online lessen.


Bron: Li, W., Wang, F., Mayer, R. E., & Liu, H. (2019). Getting the point: Which kinds of gestures by pedagogical agents improve multimedia learning? Journal of Educational Psychology, 111(8), 1382–1395.