Een goede les, demonstratie of presentatie geven vraagt om een goede voorbereiding, maar het moet ook vloeiend zijn. Je kunt je publiek enthousiast maken als je weet hoe je op een leuke manier kan presenteren. Het is natuurlijk voor jou en je publiek prettig als de presentatie van hoge kwaliteit is. Zorgt dit er echter alleen voor dat je presentatie leuk was om te volgen, of leert je publiek er ook meer van?
Carpenter, Northern, Tauber en Toftness (2021) deden hier onderzoek naar. Ze wilden weten of een hoog niveau van vloeiendheid in een presentatie leidt tot meer kennisoverdracht. Met hun experiment keken ze naar twee variabelen: instructor fluency (de vloeiendheid) en de ervaring van de docent.
De deelnemers aan het onderzoek keken naar een college. Er waren twee varianten: een spreker met lage vloeiendheid en een met hoge vloeiendheid. De helft van de deelnemers kreeg te horen dat ze naar een ervaren leraar zouden kijken en de andere helft naar een onervaren leraar. Sommige deelnemers kregen daardoor wat tegenstrijdige informatie. Ze keken bijvoorbeeld naar een spreker die niet vloeiend sprak toen hen werd verteld dat ze naar een ervaren leraar keken.
Wat was het verschil in presenteren? In het college waarin hoge vloeiendheid te zien was, keek de docent in de camera, sprak soepel en gebruikte ondersteunende gebaren. Voor de andere conditie hield dezelfde docent een inhoudelijk identiek college. De manier waarop de inhoud werd gebracht was echter anders: de leraar keek niet in de camera, las veel aantekeningen van papier en gebruikte een monotone stem.
Scoor je ook echt beter?
Nadat de deelnemers de opgenomen lezing hadden gezien, werd de volgende vraag gesteld: “In ongeveer twee minuten krijgt u een meerkeuzetest over de informatie in de video. Hoe goed denkt u dat u hierin zult scoren?” De deelnemers vulden ook een evaluatielijst in en maakten een meerkeuzetoets over het onderwerp. Achteraf bekeken de onderzoekers of de condities verschilden van gemiddelde score en hoe goed de deelnemers hun eigen scores hadden ingeschat.
Er bleek geen verschil te zitten in de scores tussen de groepen, wat betekent dat de vloeiendheid geen invloed had op prestatie. Deelnemers die de docent met hoge vloeiendheid zagen, schatten zichzelf wel beter in. De ervaring van de docent had hier geen invloed op.
Waarom is vloeiendheid dan belangrijk? En hoe doe je het goed?
Ondanks dat het prestaties niet direct verbetert, is vloeiendheid bij het presenteren zeker niet onbelangrijk. Er kan op een indirecte manier nog een sterke invloed zijn, bijvoorbeeld door meer enthousiasme te creëren bij het publiek. Als dit leidt tot meer betrokkenheid en interesse in het onderwerp, kan dit mogelijk leiden tot betere resultaten.
Het onderzoek van Carpenter, et al. noemt al een aantal factoren voor een vloeiende presentatie. Hiermee komt deze sterker over en geef je het publiek een positievere ervaring. Allereerst zijn je uitstraling en zelfvertrouwen belangrijk om de kijkers betrokken te maken. Een goede voorbereiding is hiervoor essentieel, zodat je het onderwerp van binnen en buiten kent. Het verkleint ook de kans dat je vastloopt met praten.
Verder is een open houding en oogcontact maken met je publiek belangrijk. Het gebruik van gebaren helpt om je boodschap over te brengen. Gebruik bijvoorbeeld gebaren als je een opsomming geeft door met je vingers mee te tellen. Als laatste is correct gebruik van intonatie een goede toevoeging. Je kunt met je stem de kernboodschap als het ware ‘uitlichten’, een punt maken, sfeer creëren en een verhaal zo vertellen dat je publiek er helemaal in zit. Het kost tijd om hier goed controle over te krijgen, omdat de klemtonen plaatsen eerst wat onnatuurlijk kan aanvoelen. Door het regelmatig te oefenen kun je het verloop van je zinnen vloeiender maken zodat je publiek helemaal in je verhaal of uitleg zit.
Bron: Carpenter, S. K., Northern, P. E., Tauber, S., & Toftness, A. R. (2021). Effects of lecture fluency and instructor experience on students’ judgments of learning, test scores, and evaluations of instructors. Journal of Experimental Psychology: Applied, 26(1), 26.
